Chúng ta thường nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc hiểu biết về tài chính, chẳng hạn như hiểu biết sâu sắc về cách hoạt động của tiền và có đủ nguồn lực để đưa ra các quyết định sáng suốt.
Nhưng khi nói đến việc thiết lập nguồn lực tài chính, hầu hết mọi người không cân nhắc là kiểu tính cách tiêu tiền bạc của mình – hoặc cách tiếp cận và phản ứng cảm xúc đối với tiền bạc.
Mỗi chúng ta đều có niềm tin và cảm xúc riêng về tiền bạc, và chúng hầu hết được hình thành bởi kinh nghiệm sống của cá nhân chúng ta (ví dụ: do cha mẹ truyền lại hoặc bị ảnh hưởng bởi tình huống hiện tại của chúng ta).
Trong hơn 10 năm nghiên cứu tâm lý tiền bạc và hạnh phúc, các chuyên gia tâm lý học đã phát hiện ra rằng có 7 kiểu tính cách tiêu tiền khác nhau. Thông thường, chúng ta rơi vào sự kết hợp của nhiều loại chứ không chỉ một loại.
Xác định bạn thuộc loại nào và hiểu được cạm bẫy của mỗi loại, có thể cải thiện đáng kể mối quan hệ của bạn với tiền bạc. Nó có thể giúp bạn thực hiện những việc như chi tiêu ít hơn cho các khoản mua sắm bốc đồng, lập ngân sách tốt hơn, đầu tư khôn ngoan và đảm bảo một khoản tiết kiệm tốt cho thời kỳ nghỉ hưu.
1. Kiểu ham tiết kiệm
Dấu hiệu của kiểu ham tiết kiệm:
- Bạn tiết kiệm tiền vô tận, đôi khi không có mục tiêu cuối cùng thực sự trong đầu.
- Bạn tin rằng tiết kiệm tiền là cách duy nhất để cảm thấy an tâm hơn trong cuộc sống.
- Bạn rất tiết kiệm. (Bạn bè sẽ thường xuyên tìm đến bạn để nhờ bạn tư vấn về hãng điện thoại nào rẻ nhất, thẻ tích điểm nào có giá trị hoặc khi nào mua được vé máy bay với giá rẻ nhất).
Cạm bẫy: Một số Người ham tiết kiệm sợ mất tiền đến mức họ đã bỏ cả đời mà không chi tiêu đến số tiền họ đã làm việc chăm chỉ để tiết kiệm. Ví dụ, họ có thể chọn bỏ qua những sở thích hoặc hoạt động có thể mang lại hạnh phúc và mục đích cho họ.
Lời khuyên về tiền bạc: Điều độ là điều quan trọng nhất; học cách cân bằng giữa tiết kiệm tiền và tận hưởng cuộc sống. Suy nghĩ về mục tiêu của bạn trong tương lai và cách bạn có thể sử dụng tiền tiết kiệm của mình để đạt được điều đó.
2. Kiểu ham tiêu xài
Dấu hiệu của kiểu ham tiêu xài:
- Bạn tiêu tiền cho thứ bạn không cần
- Bạn có tính cách hướng ngoại và thích khao mọi người thứ gì đó đặc biệt, đôi khi không vì lý do cụ thể nào.
- Khi bạn gặp khó khăn về tình cảm, giải pháp của bạn là chi tiêu, đặc biệt là để thỏa mãn ngay lập tức.
Cạm bẫy: Ngay cả khi có nợ lớn, kiểu người ham tiêu xài mức thường sẽ tiếp tục mua sắm thả ga. Họ thậm chí có thể cố gắng che giấu các giao dịch mua lớn với bạn bè và gia đình. Trong những trường hợp cực đoan, họ có thể có nguy cơ phá sản nếu liên tục chi tiêu nhiều hơn số tiền kiếm được.
Lời khuyên về tiền bạc: Lập một kế hoạch ngân sách sẽ giúp bạn nhìn mọi thứ từ một góc độ khác. Ví dụ, hãy nhắc nhở bản thân rằng mua một chiếc ô tô mới (khi bạn đã có một chiếc) có nghĩa là phải hy sinh tiền bạc cho những thứ thiết yếu như tiết kiệm để nghỉ hưu hoặc trả nợ.
3. Kiểu ham kiếm tiền
Dấu hiệu của kiểu ham kiếm tiền:
- Bạn tin rằng kiếm được nhiều tiền hơn là bí quyết của hạnh phúc.
- Bạn dành phần lớn năng lượng của mình để cố gắng kiếm nhiều tiền nhất có thể.
- Bạn nhận được niềm vui từ sự chấp thuận và công nhận từ những người khác cho thành công tài chính của bạn.
Cạm bẫy: Mặc dù những người ham kiếm tiền thường đi trên con đường vững chắc để đạt được tự do tài chính, nhưng họ có thể bước vào lãnh thổ nguy hiểm nếu họ bắt đầu bỏ bê các mối quan hệ quan trọng để ưu tiên tăng giá trị của mình (ví dụ: chọn làm việc vào cuối tuần thay vì dành thời gian cho những người thân yêu).
Lời khuyên về tiền bạc: Hãy nhận ra rằng cuộc sống còn nhiều điều hơn cả tiền bạc. Và nếu bạn có một số tài sản lớn, hãy tận dụng mục đích đó bằng cách giúp đỡ người khác, cho dù điều đó có nghĩa là quyên góp cho một mục đích quan trọng hay tự đãi bản thân trong kỳ nghỉ gia đình mà bạn đã nói trong nhiều năm.
4. Kiểu không ham tiền
Dấu hiệu của người không ham tiền:
- Bạn hiếm khi nghĩ về tiền (và chỉ ý tưởng về việc tạo ngân sách cũng khiến bạn buồn nôn).
- Trong những trường hợp cực đoan, bạn tin rằng tiền là xấu.
- Bạn cảm thấy mạnh mẽ rằng tiền không nên ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng trong cuộc sống.
Cạm bẫy: Nhiều người thờ ơ với tiền bạc cảm thấy họ chỉ cần một số tiền khiêm tốn là có thể hạnh phúc, đó là một suy nghĩ lành mạnh. Nhưng mọi thứ có thể trở nên tồi tệ nếu họ không có trách nhiệm với tài chính của mình (ví dụ: phụ thuộc vào đối tác hoặc vợ / chồng để làm công việc cho họ).
Lời khuyên về tiền bạc: Ngay cả khi bạn đang thoải mái về tài chính, hãy chú ý đến những điều như tiền của bạn đang đi đâu, chi phí hàng tháng của bạn là bao nhiêu và bạn đang gánh nợ ở đâu. Làm tất cả những điều này có thể giúp bạn tiết kiệm rất nhiều căng thẳng về tài chính trong tương lai.
5. Kiểu ham xả tiền tiết kiệm
Dấu hiệu của người ham xả tiền tiết kiệm:
- Bạn có những đặc điểm chung giữa Người ham tiết kiệm và Người ham chi tiêu.
- Bạn bắt đầu tiết kiệm được rất nhiều tiền, nhưng sau đó lại lao vào những cơn bốc đồng chi tiêu vô cớ.
- Khi sử dụng số tiền tiết kiệm của mình, bạn có thể chi tiêu cho những thứ bạn không cần hoặc sẽ hiếm khi sử dụng.
Cạm bẫy: Có thể cảm thấy mệt mỏi khi con lắc chuyển từ ham tiết kiệm sang ham tiêu tiền, những người ham xả tiết kiệm thường căng thẳng và thất vọng về bản thân vì đã làm việc chăm chỉ để tiết kiệm tiền, chỉ để đánh mất nó quá nhanh.
Lời khuyên về tiền bạc: Giống như Những người ham chi tiêu, Người ham xả tiết kiệm hiếm khi nghĩ đến việc họ sẽ chi tiêu vào những khoản nào khi họ quyết định vung tiền. Trước bất kỳ giao dịch mua lớn nào, hãy tưởng tượng bạn sẽ cảm thấy như thế nào trong một hoặc hai tuần tiếp theo. Đừng đánh mất các mục tiêu tài chính của bạn.
6. Kiểu đánh bạc
Dấu hiệu của kiểu người đánh bạc:
- Bạn có những đặc điểm chung giữa Người ham kiếm tiền và Người ham chi tiêu.
- Sự hồi hộp của rủi ro và hứa hẹn phần thưởng là một niềm vui mà bản thân bạn có thể nhanh chóng bị lạc lối.
- Đôi khi bạn đánh bạc tiền của mình với mục đích thoát khỏi sự buồn chán.
Cạm bẫy: Không có gì lạ khi Người ham cờ bạc gặp phải những thất bại bất ngờ hoặc thua lỗ nặng nề. Rủi ro rõ ràng nhất là khi cờ bạc vượt quá tầm kiểm soát và họ vay mượn những thứ như tiền hưu trí hoặc quỹ học đại học của con cái để bù đắp cho những khoản lỗ trong quá trình đó.
Lời khuyên về tiền bạc: Mục tiêu là xem xét nội tâm và nghiêm khắc với những rủi ro tài chính mà bạn chấp nhận. Cân bằng và an toàn là điều cần thiết phải có, vì vậy hãy bắt đầu dành ra khoản tiết kiệm hàng tháng trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính lớn nào.
7. Kiểu luôn lo lắng
Dấu hiệu của người luôn lo lắng:
- Bạn có bao nhiêu tiền không quan trọng – bạn thường xuyên lo lắng rằng mình sẽ mất nó bất cứ lúc nào.
- Bạn thiếu tự tin vào khả năng đạt được tự do tài chính của mình.
- Bạn không ngừng ám ảnh về trường hợp xấu nhất sẽ xảy ra nếu bạn hết tiền.
Cạm bẫy: Sẽ là sáng suốt khi bạn suy nghĩ về tương lai của mình. Nhưng để sự lo lắng, phiền muộn ăn mòn hạnh phúc của bạn trong giây phút hiện tại thì không hề tốt.
Lời khuyên về tiền bạc: Tìm kiếm sự tích cực xung quanh các cuộc trò chuyện về tiền bạc. Làm việc để hiểu những lo lắng về tài chính của bạn đến từ đâu, cho dù bạn phải nói chuyện với một cố vấn tài chính hoặc một nhà trị liệu.
